Last Updated on April 19, 2024 by Taariikh24
Qarnigii ka horreeyay aasaaskii Qaramada Midoobay, waxaa jirey dhawr urur oo caalami ah sida Guddiga Caalamiga ah ee Laanqayrta Cas oo la aasaasay February 17, 1863, Geneva, Switzerland, si loo hubiyo ilaalinta iyo caawinta dhibanayaasha.
Intii lagu jiray dagaalkii 1-aad ee aduunka, dhowr hogaamiye oo waaweyn, gaar ahaan madaxweynihii Maraykanka Woodrow Wilson ayaa u dooday hay’ad caalami ah si loo dammaanad qaado nabadda, Ku guuleystayaasha dagaalkii koowaad ayaa kulmay si ay u baabi’iyaan shuruudihii nabadda ee rasmiga ahaa Shirkii Nabadda ee Paris.
Waxayna aasaaseen Ururka Jimciyadda Quruumaha ka dhaxaysa (League of Nations), waxaana la ansixiyay oo uu bilaabay hawlihiisa January 10, 1920, laakiin Maraykanku waligiis kuma biirin.
Wuxuu ku bilaabmay afar xubnood oo joogto ah – Boqortooyada Ingiriiska, Faransiiska, Talyaaniga, iyo Japan.
Guulo iyo guuldarrooyin xaddidan ka dib intii lagu jiray 1920-meeyadii, ururkaan ayaa wuxuu cadaystay inuu yahay mid aan waxtar lahayn, 1931-kii wuxuuna ku guuldareystay inuu ka hortago duulaankii Japan u uku qaaday Manchuria, shiinaha.
1933 Afartii wadan ee joogtada ahaa ayaa u codeeyay Japan inay ka baxdo Manchuria laakiin Japan ayaa ka codaysay oo ka baxday ururka halkii uu ciidankiisa ka saari lahaa Manchuria, Waxa kale oo uu ku fashilmey dagaalkii labaad ee Italo-Itoobiya markii baaqyadii cunaqabataynta dhaqaale ee Talyaaniga lagu soo rogay ay fashilmeen, Talyaaniga iyo dalal kale ayaa ka baxay .
Dhammaantood waxay garteen inuu fashilmay ururka, waxayna bilaabeen in ay dib isu hubeeyaan sida ugu dhakhsaha badan, markii dagaalkii labaad ee adduunka uu qarxay 1939, ururkii wuu burburey.
Aasaaskii Qaramada Midoobey
Talaabadii ugu horeysay ee gaar ah ee loo qaaday dhismaha Qaramada Midoobay waxay ahayd shirkii Isbahaysiga ee ka dhacay Qasriga St James 12 Juun 1941, bishii Ogosto 1941 madaxweynihii Mareykanka Franklin Roosevelt iyo ra’iisul wasaarihii Ingiriiska Winston Churchill waxay diyaariyeen Axdiga Atlantic si ay u qeexaan yoolalka adduunka ka dambeeya dagaalka.
Shirkii xigay ee Golaha Isbahaysiga ee London 24kii Sebtembar 1941 waxaa ka qeyb galey siddeed dawladood oo ay weheliyaan Midowga Soofiyeeti iyo wakiillo ka socday Ciidamada Faransiiska ee Xorta ah, waxay si wadajir ah u qaateen u hoggaansanaanta mabaadi’da guud ee siyaasadda oo ay dajiyeen Britain iyo Mareykanka.
Bishii Diseembar 1941 Madaxweyne Roosevelt iyo Raiisul wasaare Churchill waxay ku kulmeen Aqalka Cad xilli uu socday shirkii Arcadia, Roosevelt ayaa loo tixgeliyaa aasaasaha Qaramada Midoobay, wuxuu curiyay ereyga Qaramada Midoobay si uu u qeexo waddamada Isbahaysiga, Churchill wuu aqbalay.
Qoraalka bayaanka Qaramada Midoobay waxa la diyaariyay 29kii Diseembar 1941kii, waxaa qoray Roosevelt, Churchill iyo Roosevelt kaaliyihiisa Harry Hopkins, Mid ka mid ah isbeddelka weyn ee Axdiga Atlantic wuxuu ahaa ku darida xorriyadda diinta, kaas oo Stalin oo ahaa hogaamiyihii ruushka uu ansixiyay ka dib markii Roosevelt uu ku adkaystay.
Markii la gaadhay 1-dii Maarso 1945, 21 dawladood oo dheeri ah ayaa saxiixay bayaanka Qaramada Midoobay, muddo bilo ah oo qorsheysnaa aasaaska Qaramada midoobey ka dib, waxaa magaalada San Francisco 25 April 1945 ka furmay shirkii Qaramada Midoobay kaasoo ay ka soo qeyb galeen 50 dowladood iyo tiro ururo aan dowli ahayn.
Madaxda ergada afarta ayaa shir gudoominayey shir loo dhan yahay, Winston Churchill waxa uu ku booriyay Roosevelt in uu Faransiiska dib ugu soo celiyo maqaamkiisa ka dib markii la xoreeyay Paris Ogosto 1944, qoritaanka Axdiga Qaramada Midoobay waxa la dhameeyay labadii bilood ee xigey, waxa 26 June 1945 saxiixay wakiilada 50 wadan.
Qaramada Midoobay waxay si rasmi ah u howlgashay 24kii Oktoobar 1945, markii ay ansixiyeen Axdiga shanta xubnood ee joogtada ah ee Golaha Ammaanka – US, UK, France, Midowga Soofiyeeti iyo Jamhuuriyadda Shiinaha iyo aqlabiyadda kale ee 46 saxiixayaasha ah
Golaha loo dhan yahay ayaa magaalada New York u doortay in ay noqoto xarunta dhexe ee Qaramada Midoobay, dhismaha xarunta qaramada midoobey waxa uu bilaabmay 14kii Septembar 1948 waxana la dhameeyay 9kii Oktoobar 1952, goobta ay ku taal sida dhismayaasha xarumaha Qaramada Midoobay ee Geneva, Vienna, iyo Nairobi waxaa loo qoondeeyay sida dhul caalami ah.
Wasiirkii arrimaha dibadda Norway Trygve Lie ayaa loo doortay xoghayihii ugu horreeyay ee Qaramada Midoobay ee rasmi ah ka dib markii uu xilka kala wareegey Diblomaasi British ahaa oo lagu magacaabi jirey Gladwyn Jebb oo ahaa ku simaha xoghayaha guud.
Qaramada midoobey
Qaramada Midoobay waa urur dawli ah oo ujeeddadiisu sida lagu sheegay ay tahay ilaalinta nabadda iyo amniga caalamiga ah, horumarinta xidhiidhka saaxiibtinimo ee quruumaha dhexdooda, kasbashada iskaashiga caalamiga ah iyo inay noqoto xarun la isku waafajiyo ficillada ummadaha.
Waa ururka caalamiga ah ee ugu weyn uguna caansan, Qaramada Midoobay xarunteedu waa magaalada New York wadanka mareykanka, waxayna xafiisyo kale ku leedahay Geneva, Nairobi, Vienna, iyo Hague.
Qaramada Midoobay waxaa la aas aasay dagaalkii labaad ee aduunka ka dib iyada oo ujeedadu ahayd sida ay sheegeen in laga hortago dagaalada mustaqbalka dhici kara, 25kii Abriil 1945kii 50 dawladood ayaa ku kulmay San Francisco oo hoos tagta gobolka California dalka mareykanka.
Waxayna bilaabeen diyaarinta Axdiga Qaramada Midoobay, kaas oo la ansixiyay 25 Juun 1945 wuxuuna dhaqan galay 24 Oktoobar 1945, markaas oo UN-tu ay bilowday howlaheeda, Somalia qaramada midoobay waxay ku biirtey 20 septembar 1960.
Iyadoo la raacayo Axdiga, ujeedooyinka ururka waxaa ka mid ah ilaalinta nabadda iyo amniga caalamiga ah, ilaalinta xuquuqda aadanaha, gaarsiinta gargaarka bani’aadamnimada, horumarinta horumar waara, iyo ilaalinta sharciga caalamiga ah waa sida ay sheegaan.
Markii la asaasay qaramada midoobey October 24, 1945, waxaa xubin ka ahaa 51 dawladood, hadda oo ah 2024 qaramada midoobey waxaa xubin ka ah 193 dowladood oo madax banaan, Koonfurta Suudaan ayaana aheyd wadankii ugu dambeeyey ee ku biirey qaramada midoobey.
Hadafka ururka ee ilaalinta nabadda adduunka tobannaankii sano ee ugu horreeyay waxaa adkeeyey dagaalkii qaboobaa ee u dhexeeyay Maraykanka iyo Midowga Soofiyeeti iyo xulafadooda, Hawlgalladeedu waxa ay ku koobnaayeen kormeerayaal ciidan oo aan hubaysnayn iyo ciidamo aan hubaysnayn.
Sannadkii 1970-aadkii, miisaaniyada Qaramada Midoobay ee dhaqaalaha iyo barnaamijyada horumarinta bulshada ayaa aad uga badatey kharashaadkii ay ku bixin jirtay nabad ilaalinta ka dib dhammaadkii dagaalkii qaboobaa, Qaramada Midoobay waxa ay beddeshay oo balaadhisay hawlaheeda shaqo, iyada oo qabatay hawlo kala duwan.
Qaramada Midoobay waxay leedahay lix hay’adood oo waaweyn: Golaha Guud(General Assembly), Golaha Ammaanka(Security Council), Golaha Dhaqaalaha iyo Bulshada (Economic and Social Council (ECOSOC)), Golaha Wakiilnimada(Trusteeship Council), Maxkamadda Caalamiga ah ee Caddaaladda(International Court of Justice(ICJ)) iyo Xoghaynta Qaramada Midoobay(UN Secretariat).
Qaramada Midoobay waxaa ka mid ah hay’ado fara badan oo gaar ah iyo barnaamijyo sida Bangiga Adduunka(World Bank), Ururka Caafimaadka Adduunka(World Health Organization(WHO)), Barnaamijka Cunnada Adduunka(World Food Programme(WFP)), UNESCO, iyo UNICEF, Intaa waxaa dheer, ururada aan dawliga ahayn waxaa laga yaabaa in la siiyo heerka la tashiga ee ECOSOC iyo hay’adaha kale si ay uga qayb qaataan shaqada Qaramada Midoobay.
Madaxa maamulka ee Qaramada Midoobay waa xoghayaha guud, hadda waa siyaasi burtaqiis ah oo lagu magacaabo António Guterres, wuxuuna xilka qabtey 1 Janaayo 2017 waxaana dib loo doortay 8 Juun 2021, Ururka waxaa lagu maalgeliyaa tabarucaad iyo iska wax uqabso oo ka yimaada xubnaha ka midka ah.
Golaha loo dhan yahay (General Assembly)
Golaha loo dhan yahay waa golaha wada tashiga ee Qaramada Midoobay, golahaan oo ka kooban dhammaan dalalka xubnaha ka ah Qaramada Midoobay, waxa uu ku kulmaa kalfadhiyo joogto ah oo sannadle ah oo ka dhaca hoolka Golaha Guud, laakiin kal fadhiyo degdeg ah ayaa sidoo kale la wici karaa.
golaha waxaa hogaaminaya madaxweyne laga soo doortay dowladaha xubnaha ka ah si meerto ah iyo 21 madaxweyne ku xigeen, Kal fadhigii ugu horreeyay waxa la qabtey 10kii Janaayo 1946kii oo lagu qabtay hoolka hhexe ee Methodist ee London waxaana ku kulmay wakiillo ka socday 51 waddan.
Marka Golaha Guud uu go’aan ka gaaro su’aalaha muhiimka ah sida kuwa ku saabsan nabadda iyo amniga, oggolaanshaha xubnaha cusub iyo arrimaha miisaaniyadda, saddex-meelood laba meel dadka jooga ayaa loo baahan yahay, dhammaan su’aalaha kale waxaa lagu go’aamiyaa cod aqlabiyad ah, Waddan kasta oo xubin ka ah wuxuu leeyahay hal cod.
Marka laga reebo ansixinta arrimaha miisaaniyada, go’aanadu ma’aha kuwo ku habboon xubnaha, goluhu waxa uu soo jeedin karaa talooyin ku saabsan arrin kasta oo ku jira baaxadda Qaramada Midoobay, marka laga reebo arrimaha nabadda iyo amniga ee uu golaha ammaanku masuul ka yahay.
Golaha Ammaanka (Security Council)
Golaha Ammaanka ayaa u xilsaaran ilaalinta nabadda iyo ammaanka dalalka halka hay’adaha kale ee Qaramada Midoobay ay kaliya “talo soo jeedin” u soo jeedin karaan dalalka xubnaha ka ah, Golaha Ammaanku waxay awood u leeyihiin inay gaaraan go’aamo dhaxal-gal ah oo ay dalalka xubnaha ka ah isku raaceen in la fuliyo.
Golaha Ammaanku waxa uu ka kooban yahay shan iyo toban waddan oo ka kooban shan xubnood oo joogto ah – Shiinaha, Faransiiska, Ruushka, Boqortooyada Ingiriiska, iyo Maraykanka – iyo toban xubnood oo aan joogto ahayn oo loo doortay laba sano oo doorasho.
Shanta xubnood ee joogtada ah ayaa haysta awoodda diidmada qayaxan ee qaraarrada Qaramada Midoobay, taas oo u oggolaanaysa xubinta joogtada ah in ay hor istaagto qaadashada qaraarka, tobanka kursi ee ku meel gaarka ah waxa la qabtaa muddo laba sano ah, shir-guddoonka Golaha Ammaanku waxa uu wareegtaa bil kasta, waxaana laga dhex doortaa 15ka xubin sida ay u kala horeeyan alphabetic ahaan.
Xoghaynta Qaramada Midoobay (UN Secretariat)
Xoghaynta Qaramada Midoobay waxay fulisaa hawl-maalmeedka looga baahan yahay inay ku shaqeyso oo ay ilaaliso nidaamka Qaramada Midoobay, Waxay ka kooban tahay tobanaan kun oo shaqaale rayid ah oo caalami ah oo adduunka oo dhan ah, waxaana madax u ah xoghayaha guud iyo ku xigeenkiisa oo caawinaya, Waajibaadka Xoghaynta waxaa ka mid ah bixinta macluumaadka iyo tasjiilaadka ay uga baahan yihiin hay’adaha Qaramada Midoobay kulamadooda.
Waxa kale oo ay fulisaa hawlaha sida uu farayo Golaha Ammaanka, Golaha Guud, Golaha Dhaqaalaha iyo Bulshada iyo hay’adaha kale ee Qaramada Midoobay.
Xoghayaha guud wuxuu u shaqeeyaa sidii afhayeenka dhabta ah iyo hogaamiyaha Qaramada Midoobay, booska waxa lagu qeexay Axdiga Qaramada Midoobay inuu yahay “Sarkaalka Maamulka Sare” ee ururka, qodobka 99-aad ee axdigu waxa uu dhigayaa in xoghayaha guud uu usoo jeedin karo Golaha Ammaanka “Arrin kasta oo sida uu qabo khatar ku noqon karta ilaalinta nabadda iyo amniga caalamiga ah”, .
Xafiisku waxa uu u xuubsiibtay laba door oo ah maamulaha ururka Qaramada Midoobay iyo dublamaasi iyo dhexdhexaadiye wax ka qabta khilaafaadka u dhexeeya dawladaha xubnaha ka ah iyo helida heshiis la isku waafaqsan yahay arrimaha caalamiga ah.
Xoghayaha guud waxaa magacaabaya Golaha loo dhan yahay, ka dib markii uu soo jeediyo Golaha Ammaanka, iyadoo xubnaha joogtada ah ay leeyihiin awoodda diidmada qayaxan, ma jiraan shuruudo gaar ah oo lagu xirayo jagada, laakiin sannadihii la soo dhaafay waxaa la aqbalay in jagada lagu sii hayo hal ama laba xilli oo shan sano ah.
Xoghayaha guud ee hadda 2024 waa António Guterres oo u dhashay Portugal kaasoo bedelay Ban Ki-Moon sannadkii 2017-kii.
Xoghayayaashii soomarey tan iyo markii la aasaasay
hadda waxaa xilka haya António Guterres (u dhashay: Purtaqiiska(portugal)), madaxdii kaga horreysay Mr. Guterres xilka Xoghayaha Guud waxaa ka mid ahaa:
- Ban Ki-Moon (Korea) wuxuu xilka hayay January 2007 ilaa December 2016.
- Kofi Annan (Ghana) wuxuu xilka hayay January 1997 ilaa December 2006.
- Boutros Boutros-Ghali (Masar), wuxuu xilka hayay January 1992 ilaa December 1996.
- Javier Pèrez de Cuèllar (Peru), wuxuu soo shaqeeyay Janaayo 1982 ilaa Disembar 1991.
- Kurt Waldheim (Austria), wuxuu xilka hayay Janaayo 1972 ilaa Disembar 1981.
- U Thant (Burma, hadda Myanmar), wuxuu xilka hayay Noofambar 1961, markii loo magacaabay ku simaha Xoghayaha Guud (waxaa si rasmi ah loogu magacaabay Xoghayaha Guud ee November 1962) ilaa December 1971.
- Dag Hammarskjöld (Sweden), wuxuu shaqaynayey Abriil 1953 ilaa uu ku dhintay shil diyaaradeed oo ka dhacay Afrika Sebtembar 1961.
- Trygve Lie (Norway), wuxuu xafiiska hayay laga bilaabo Febraayo 1946 ilaa uu iska casilay Nofeembar 1952.
Maxkamadda cadaaladda (International Court of Justice (ICJ))
Maxkamadda Caalamiga ah ee Caddaaladda (ICJ) oo mararka qaarkood loo yaqaan Maxkamadda Adduunka waa hay’adda garsoorka aasaasiga ah ee Qaramada Midoobay, waxayna degantahay xaruntii hore ee hay’adda oo ku taal Qasriga Nabadda ee Hague, Netherlands, taasoo ka dhigaysa xubinta kaliya ee ugu muhiimsan ee aan saldhig u ahayn magaalada New York.
Hawsha ugu weyn ee ICJ waa ka garnaqidda khilaafaadka ka dhex jira dawlad goboleedyada, waxay dhegeysatay dacwado khuseeya dambiyada dagaalka, ku xadgudubka madax bannaanida dawladda, isir sifaynta, iyo arrimo kale.
Maxkamadda waxa kale oo ay u yeedhi kartaa hay’adaha kale ee Qaramada Midoobay si ay fikrado la talin ah uga bixiyaan arrimaha sharciga caalamiga ah, dhammaan dawladaha xubnaha ka ah Qaramada Midoobay waa dhinacyada sharciga ICJ kaas oo ka kooban qayb muhiim ah oo ka mid ah Axdiga Qaramada Midoobay, kuwa aan xubnaha ka ahayn sidoo kale waxay noqon karaan xulufo.
Go’aannada ICJ waxay ku xiran yihiin dhinacyada iyo ra’yigooda la talinta, waxay u adeegaan sida ilaha sharciga caalamiga ah, Maxkamaddu waxay ka kooban tahay 15 garsoore oo Golaha Guud u magacaabay muddo sagaal sano ah, Garsoore kasta oo fadhiyaa waa inuu ka soo jeedaa wadan kale.
Xubnaha sanadkaan 2024 waxaa ka mid ah nin soomaali ah oo lagu magacaabo Abdulqawi Ahmed Yusuf, muddo xileedkiisa waa 6 February 2009 ilaa 6 February 2018, waxaana dib loo doortey 6 February 2018 wuxuuna ku egyahay 2027.
Wakaaladaha Qaramada midoobey
AxdigaQaramada Midoobay wuxuu dhigayaa in hay’ad kasta oo hoose oo Qaramada Midoobay ah ay samayn karto hay’ado gaar ah oo kala duwan si ay u gutaan waajibaadkooda, hay’adaha gaarka ah waa ururo madaxbannaan oo la shaqeeya Qaramada Midoobay iyo midba midka kale iyada oo loo marayo mishiinka isku xirka ee Golaha Dhaqaalaha iyo Bulshada.
Mid walba waxa lagu dhex daray nidaamka Qaramada Midoobay iyada oo loo marayo heshiis lala galay UN-ta sida uu dhigayo Axdiga Qaramada Midoobay 57, Waxaa jira in ka badan shan iyo toban hay’adood oo gaar ah, kuwaas oo qabta hawlo kala duwan sida fududaynta safarka caalamiga ah, ka hortagga iyo wax ka qabashada aafooyinka, iyo horumarinta dhaqaalaha.
Qaar ka mid ah wakaaladaha qaramada midoobay
- FAO: Food and Agriculture Organization of the United Nations
- ICAO: International Civil Aviation Organization
- IFAD: International Fund for Agricultural Development
- ILO: International Labor Organization
- IMF: International Monetary Fund
- IMO: International Maritime Organization
- ITU: International Telecommunication Union
- UNESCO: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization
- UNIDO: United Nations Industrial Development Organization
- UNWTO: World Tourism Organization
- UPU: Universal Postal Union
- WHO: World Health Organization
- WIPO: World Intellectual Property Organization
- WMO: World Meteorological Organization
Nabadaynta iyo amniga
Ka dib markii ay ansixiyaan Golaha Ammaanka, waxay nabad ilaalin u dirtaa gobollada ay dhawaan ka joogsadeen iska horimaadyada hubaysan ama ay hakiyeen si ay u fuliyaan shuruudaha heshiisyada nabada iyo in ay ka joojiyaan dagaalyahannada inay dib u bilaabaan dagaalka.
Mar haddii QM aysan ilaalin ciidankeeda, ciidamada nabad ilaalinta waxaa si iskood ah u bixiya dowladaha xubnaha ka ah, Askartan waxaa mararka qaarkood lagu naaneesaa “Koofiyada Buluugga ah” koofiyaddooda buluugga ah owgeed,
QM waxa ay fulisay 71 hawlgal oo nabad ilaalin ah tan iyo 1947, laga soo bilaabo Abriil 2021, in ka badan 88,000 oo nabad ilaalin ah oo ka kala socda 121 waddan ayaa la geeyay 12 hawlgal, badina Afrika, Kan ugu weyn waa Hawlgalka Qaramada Midoobay ee Koonfurta Suudaan (UNMISS), kaas oo leh ku dhawaad 19,200 oo qof.
La socoshada xabad joojinta Jammu iyo Kashmir, ciidamada nabad ilaalinta Qaramada Midoobay ee la socda Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan ilaalinta nabadda (UNTSO) waxay ku sugnaayeen Bariga Dhexe tan iyo 1948-kii, howlgalka nabad ilaalinta ee ugu firfircoonaa.
Madaxbanaanida
Intii lagu jiray dagaalkii qaboobaa, labadii awoodood ee USSR (Soofiyeetkii) iyo Mareykanka waxay si isdaba joog ah ugu eedeeyeen QM inay u xaglinayso kan kale, sannadkii 1950kii, USSR waxay qaadacday ururka iyagoo ka mudaaharaadaya kursiga Shiinaha ee Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay oo la siiyay dawladdii shuuciga ahayd ee Jamhuuriyadda Shiinaha.
Saddex sano ka dib, Soofiyeedka ayaa si wax ku ool ah ugu qasbay inuu is casilo Xoghayihii Guud ee Qaramada Midoobay Trygve Lie isagoo diiday inuu aqoonsado maamulkiisa sababo la xiriira taageerada uu u fidiyay dagaalkii Kuuriya.
Senatar Maraykan ah oo lagu magacaabi jirey Joseph McCarthy ayaa ku andacoodey in Xoghaynta Qaramada Midoobay ee hoos imaan jirtay Xoghayaha Guud Lie ay gabaad ka dhigtaan shuuciyada Mareykanka, taasoo keentay cadaadis dheeraad ah darteed in madaxa Qaramada Midoobay uu is casilo.
Maraykanku wuxuu arkay mucaaradad curdin ah oo Qaramada Midoobay ka soo horjeeda ilaa 1960-meeyadii, gaar ahaan konserfatifyada siyaasadda iyadoo kooxo ay ka mid yihiin John Birch Society ay ku eedeeyeen in ururku ahaa qalab shuuci ah, diidmada caanka ah ee UN-ka waxaa lagu muujiyey istiikarro iyo calaamado ay ku qoran yihiin hal ku dhigyo ay ka mid yihiin “Ka saar U.S QM-ka iyo UN ka saar US “.
Xaqiiqooyin
| UN (QM) | United NATION (Qaramada Midoobay) |
| La aasaasay | October 24, 1945 |
| Halka lagu aasaasay | San Francisco, California, United States |
| magaalo madax | New York City, USA |
| Tirade wadamada ku jira | 193 wadan |
| Wadankii ugu dambeeyey | South Sudan |
| Somalia waxay ku biirtey | 20 September 1960 |
| Xoghayaha hadda 2024 | António Guterres |
| xoghayihii ugu horeeyey | Trygve Lie |
Discover more from Taariikh24
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
